واژه های دخیل عربی در کهن ترین متن های فارسی نو بر اساس دست نویس های مانویِ تورفان

Authors

محمد شکری فومشی

د کترای ایرانشناسی از د انشگاه آزاد برلین، انستیتو ایران شناسی، عضو هیئت علمی دانشگاه ا د یان و مذاهب قم

abstract

در این مقاله نمونه هایی از متغیرات سبکیِ خط مانوی در میان دست نویس های مانویِ تورفان بررسی شده است. برخی واژه ها از زبان عربی در دست نویس های متون فارسی نو به خط مخصوص مانوی به کار رفته و در این مقاله معرفی می شوند. یکی از دست نویس های مانوی همزمان با کهن ترین متونِ به اصطلاح فارسیِ کلاسیک مورد توجه قرار گرفته و بررسی دیگر قطعات همسو با آن، به شناسایی کهن ترین واژگان دخیل عربی ـ حدود 90 واژه ـ در نخستین متون فارسی نو انجامید. همچنین بسیاری از متغیرات سبک شناختیِ چندنویسه در دست نویس های متأخر مانوی و به ویژه برخی از حلقه های مفقودشده در فرآیند تحول پلاستیکِ خط مانوی، نیز بازشناسی شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

شاهزاده تاریکی در پنج مغاک تباهی تشخیص هویت یک قطعه دست نویس پارتی از مجموعه دست نویس های مانوی تورفان

بازشناسی و بازسازی یکی از قطعات مانوی تورفان معروف به ewangelyōnīg bāšāhān («سروده های انجیلی» یا «سرودهای انجیل») هدف اصلی این مقاله است. در این جا، نویسنده در بررسی ای نسخه شناسانه می کوشد نشان دهد که آیا قطعۀ m441 پاره ای از همان برگ دست نویس است که قطعه m507 از آن جدا شده است؟ پاسخ مثبت به این پرسش متن جدیدی را در یک پیکره در اختیار متخصصان مانوی قرار می دهد که عمدتاً مشتمل بر شرح شاعرانه ای...

full text

تفاوت های نمادین واژه های اروپایی در فارسی و عربی

طبیعی است که گمان رود تفاوت های موجود به هنگام تفریس و تعریب در کلمات اروپای، ناشی از وجود حروف چهارگانه مخصوص در الفبای فارسی است یا تفاوتی که در عربی برای نشان دادن  “v”(ق) به چشم می خورد و یا میل به اشباع ضمه به «واو»» وکسره به «یاء»: حال آ نکه سخن از این محدوده ها بس فراتر می رود.

full text

تفاوت های نمادین واژه های اروپایی در فارسی و عربی

طبیعی است که گمان رود تفاوت های موجود به هنگام تفریس و تعریب در کلمات اروپای، ناشی از وجود حروف چهارگانه مخصوص در الفبای فارسی است یا تفاوتی که در عربی برای نشان دادن  “v”(ق) به چشم می خورد و یا میل به اشباع ضمه به «واو»» وکسره به «یاء»: حال آ نکه سخن از این محدوده ها بس فراتر می رود.

full text

بررسی متن های فارسی به خط مانوی از تورفان

با ورود اعراب به ایران در دو قرن دوم و سوم هجری، مسلمانان ایرانی برای انتقال دانش و فن، زبان عربی را ابزار کار خود قرار دادند. از کتاب هایی که به زبان فارسی در قرن دوم و سوم نوشته شده اثری باقی نمانده است. در نیمه نخست قرن چهارم هجری، مانویان خط دینی خویش را برای نوشتن آثار فارسی به کار بردند.این متن ها بخشی از دست نوشته هایی است که در تورفان یافت شده اند، و هم اکنون در فرهنگستان علوم برلین- بر...

سرودی انجیلی در باب انگاره مانویِ «سه روز بزرگ» با رویکردی به خاستگاه و ماهیت سروده های مانوی بر اساس دست نویس های تورفان در مجموعه برلین

در این تحقیق، که برای نخستین بار مطرح می شود، برخی دست نویس های مانوی تورفان که در مجموعه برلین نگهداری می شود و عنوان «سروده های انجیلی» دارد، معرفی می شود. این سرودها که تصنیفاتی از ایرانیانِ پارتی زبان در خراسان و ماوراءالنهر است و مهم ترین مطالب آنها در باب «اسطوره آفرینش مانوی» است، در نظم ابجدی و الفبایی تألیف شده است. مقاله به پیشینه کاربرد سرودهای مذهبی پیش از عصر مانی و به چگونگی شکل گی...

full text

متن های ضد مانوی (فارسی میانه زردشتی)

دین مانوی در زمان ساسانیان، که در ایران حکومتی دینی برپا کرده بودند، گسترش یافت. امّا بزرگان دین زردشتی، که حکومت پادشاهان ساسانی را نیز تحت تأثیر خود قرار داده بودند، با این دین سر به مخالفت برداشتند و سرانجام مانی را محاکمه و اعدام کردند و دینش را از ایران برانداختند. این مخالفت ها و ضدیّت ها در پاره ای از متن های پهلوی و پازند، ازجمله متن پازند شکند گمانیک، کتیبه های کردیر و متن پهلوی دینکرد س...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
تاریخ ایران

جلد ۶، شماره ۱۴، صفحات ۰-۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023